Onlangs werd in ’s-Hertogenbosch het eerste Congres Hittestress georganiseerd. Zo’n 500 belangstellenden hoorden diverse sprekers zeggen dat hitte en de daaruit voortvloeiende hittestress belangrijke thema’s worden, zo niet moeten worden in ons lokaal en regionaal klimaatbeleid. We blikken terug op het congres.

ntHitte is een sluipmoordenaar

“Hittestress is een onderschat probleem. Hitte is een sluipmoordenaar!”, zijn de woorden van Cora van Nieuwenhuizen, minister van Infrastructuur en Waterstaat (IenW). De statistieken liegen er niet om. Tijdens hittepieken stijgt het aantal doden met 12%. “Teveel en onnodig”, vindt de minister, die de aanwezigen dan ook op het hart drukt om thema’s als hitte en klimaatadaptatie serieus te nemen.

ntProblemen klimaatverandering zijn samen oplosbaar

Jan Terlouw is één van de sprekers. De 86-jarige schrijver en oud-politicus deelt de zorg van de minister. Toch weet Terlouw als een jonge hond de aanwezigen te prikkelen met hoop. Klimaatverandering ís aan te pakken, de kennis én techniek zíjn er al. Hij verwondert zich dan ook vooral dat partijen elkaar nog moeilijk weten te vinden om de klimaataanpak te versnellen. “Als je gaten kunt maken op Mars en iPhones kunt maken die je in je binnenzak passen, dan is het aanpakken van klimaatverandering óók oplosbaar. Klimaatverandering pakken we samen aan, in wisselwerking tussen geweten en wet!”

ntHet is het verhaal dat mensen raakt

Als Terlouw het stokje overgeeft aan Gerard van der Steenhoven, directeur van het KNMI, steekt laatstgenoemde Terlouw nog een compliment in de zak. “Het is de wijze waarop je het verhaal vertelt, dat de mensen raakt”. Van der Steenhoven verontschuldigt zich vooraf door mede te delen dat zijn verhaal lang niet zo inspirerend is. “Het is lang niet zo mooi als Jan Terlouw zijn verhaal kan vertellen”, stelt hijzelf. Een veel te bescheiden houding van Van der Steenhoeven. Zijn verhaal is minstens zo boeiend en wellicht nog wel meer confronterend.

ntDe mens heeft moeite zich aan te passen

Van der Steenhoven tovert de ene na de andere factsheet uit zijn mouw. Feiten die hij niet verzint, verhalen die hij niet hoeft bedenken. Zijn verhaal heeft een duidelijke boodschap: het klimaat verandert. Rap. Sneller dan we dachten. En dat heeft gevolgen. Voor alles op aarde wat leeft, inclusief wijzelf. Terwijl alles zich aanpast aan een veranderend klimaat, is er één soort wezen dat daar meer moeite mee heeft: de mens.

ntEconomische schade van klimaatverandering is voelbaar

“De gevolgen van klimaatverandering zijn bovendien al zichtbaar en voelbaar”, waarschuwt Van der Steenhoven. “Hitte is het meest dodelijke gevolg van klimaatverandering en extreme neerslag heeft grote economische gevolgen in ons land. Klimaatverandering kostte verzekeraars afgelopen jaar € 500 miljoen aan water- en stormschade. En we zijn er nog lang niet: het aantal tropische dagen en stortbuien neemt alleen maar verder toe!”, voegt hij toe aan zijn verhaal. We zijn dus gewaarschuwd én tegelijkertijd is er gelukkig ook veel ruimte voor hoop. Het is nu wel tijd voor actie.

ntTijd voor actie

Actie is er dan ook volop tijdens de rest van de dag op het Congres Hittestres. Over drie tijdsclusters werden een aantal debatten en meer dan 20 verschillende workshops georganiseerd, waarbij alle thema’s raakvlakken hadden met hitte en hittestress. Van stedelijke gebiedsontwikkeling tot afwatering, van vergroening tot toename van teken- en muggenplagen. Er was volop keuze, wat aangeeft dat er genoeg uitdagingen zijn om hittestress te voorkomen en dat er werk aan de winkel is. Behalve deze debatten en workshops werden er ook nog fietstours georganiseerd langs een aantal wijken in ’s-Hertogenbosch, waar groen en wonen inmiddels goed samengaan in de strijd tegen hittestress.

ntWorkshop Klimaatverbond Nederland

Arien Scholtens en Petra Lettink van Klimaatverbond Nederland hadden in samenwerking met Hans van Ammers, gemeente Arnhem, een workshop voorbereid. ZIj gaven tijdens de workshop meer inzichten in de Wijk van de Toekomst, een succesvolle pijler van het Gelders Energieakkoord. Van Ammers is onder meer betrokken bij energietransitie-processen van wijken in Arnhem.

Met zo’n 60 deelnemers werd besproken op welke manieren klimaatadaptatie kan aanhaken bij het proces van de energietransitie in de wijk. Sommige combinaties lagen voor het oprapen: geveltuintjes, bomen planten aan de zuidkant van je woning, gevelbeplanting voor extra koeling. Andere combinaties waren moeilijker voorstelbaar.

Duidelijk werd wel dat de deelnemers elkaar konden vinden in de processen die worden doorlopen om mensen bij het vraagstuk te betrekken en waarin bewoners initiatieven ontplooien om gezamenlijk maatregelen te nemen. Het is goed om alert te blijven op combinatiemogelijkheden; de netwerken overlappen elkaar voor een (beperkt) deel, je komt elkaar (en de oplossingen) niet vanzelfsprekend tegen. Dus ook hier in de workshop werd gestuurd op samenwerking.

ntDe essentie van goed beleid is samenwerking

Het agenderende Congres Hittestress werd afgerond door cabaretier Arie Blok. Hij vatte de inhoud van zowel de sprekers als de inhoud van de debatten en workshops samen. Het viel Blok op dat partijen elkaar steeds beter weten te vinden en informatie met elkaar delen: “De essentie van goed beleid”, aldus de cabaretier. “Wat er volgens mij ook moet komen: de KA. De klimaatadaptatie-ambtenaar. Iemand die de verbinding legt tussen burgers en de gemeente.” Want er gloort hoop, volgens Blok: “Volgens de aankondiging was dit het eerste hittecongres. Daaruit spreekt de ambitie dat er meer zullen volgen. Dat is goed nieuws. Er zijn steeds meer aanknopingspunten voor bewustwording in de samenleving!”

ntHittestress op het netvlies houden

Madeleen Helmer van Klimaatverbond Nederland en projectleider van het Congres Hittestress blikt tevreden terug: “We wilden veel verschillende onderwerpen koppelen aan het onderwerp hitte – en aan klimaatadaptatie. Ook wilden we het belang van samenwerking benadrukken. Dat is gelukt. En nu willen we ook doorpakken. We werken aan een hitte-agenda en gaan ervoor zorgen dat hittestress op ieders netvlies blijft staan.”

Een uitgebreid verslag van deze dag vindt u via deze link. Hieronder treft u een beeldverslag.

Beeldverslag

Foto's: Igor Roelofsen / Twycer